तिहार भित्रिएसंगै झिनियाँ रोटीको कारोबारले विष्णुमतीलाई भ्याई नभ्याई

गुल्मी: गुल्मीको मुसिकोट नगरपालिका वडा नं. ७ वामीटक्सारकी विष्णुमती श्रेष्ठले थालनी गरेको झिनिया व्यवसाय लोभलाग्दो छ । यतिबेला झिनियाको व्यापारमा उनलाई भ्याईनभ्याई नै छ।

तिहार सुरु भएसंगै उहाँको घरमै पुगेर अहिले व्यापारी र स्थानीयहरुले झिनियाँ रोटी खरिद गरिरहेका छन् । नगरपालिकाको केन्द्र वामीटक्सार बजारमा उहाँसंगै उहाँको परिवारले झण्डै ४० वर्षदेखि झिनियाँ बनाएर बेच्दै आउनुभएको छ । हाल बिष्णुमती आफुसंगै ४ जना कामदार समेत झिनिया उत्पादनमा खटिएका छन् ।

“हुन त वर्षैभरी म झिनियाँ रोटी बनाउँछु, भदौ देखि यता भने माग नै पुर्याउन सकिरहेको छैन”, उहाँले भन्नुभयो । उहाँको झिनियाँ रोटी उत्पादन गर्ने र बिक्री गर्ने मुख्य व्यवसाय नै हो । श्रेष्ठकी आमा समेत यस क्षेत्रमा कहलिएकी झिनियाँ व्यापारी हुनुहुन्छ ।

विशेष गरी दसैँ तिहार लक्षित गरेर उहाँले उत्पादन गर्दै आउनुभएको छ । अन्य समयमा पनि उत्पादन निरन्तर नै रहन्छ । दसैँ तिहारका बेला धेरै व्यापार हुने भएकाले यस समयलाई मध्यनजर गर्दै चाडपर्व आउनु एक/दुई महिनाअघिदेखि उत्पादन गरी भण्डारण गरेर राख्ने गरिएको उहाँ बताउनुहुन्छ ।

श्रेष्ठले सिजनमा दैनिक २ सय ५० दर्जन भन्दा बढी झिनियाँ उत्पादन गर्ने गरेको बताउनुहुन्छ । “ठ्याक्कै यति भन्ने त छैन, मोटामोटी ढाईसय भन्दा बढी दर्जन उत्पादन हुन्छ, उहाँले भन्नुभयो ।” वार्षिक रुपमा झिनियाँ बेचेरै उहाँले ८ देखि १० लाख सम्म आम्दानी गरेको बताउनुभयो । उत्पादन गर्न सकेमा बजारको भने आफुलाई समस्या नरहेको उहाँका भनाई छ।

श्रेष्ठले उत्पादन गरेको झिनियाँ रोटी गुल्मीसंगै छिमेकी जिल्ला बागलुङ, अर्घाखाँची, रुपन्देहीसम्म निर्यात हुने गरेको छ । व्यापारीले आफैले सम्पर्क गरेर अर्डर गर्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।

वामीटक्सारमा रहेका अन्य नेवार समुदायका व्यक्तिहरु पनि झिनियाँ कारोबारमा लागिरहेका छन् । बजार क्षेत्रमा यतिबेला तिहारको अवसरमा उत्पादन गरिएको झिनियाँ रोटीले रंगीन बनेको छ । हाल खुद्रा मूल्य रु एक सय २० रुपैयाँ र थोक मूल्य रु १०० मा धमाधम घरबाटै बिक्री भइरहेको छ । यहाँको झिनिया गुणस्तरीय, लामो समयसम्म राख्दा पनि नबिग्रने, खाँदा स्वाद राम्रो पाएपछि ग्राहकले निकै टाढा-टाढाबाट आएर लैजाने गर्छन् ।

महिलाका लागि यो व्यवसाय आयआर्जनको बलियो माध्यमको रूपमा रहेको विष्णुमतीको अनुभव छ । यस व्यवसायमा आबद्ध भएपछि आफू परनिर्भर हुनु नपरेको उहाँले बताउनुभयो।

दुई दिनको पूरा घाममा सुकाइएको झिनिया खानयोग्य हुन्छ । तिहारमा दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई टीका लगाइदिएपछि प्रसादस्वरुप झिनिया दिने चलन छ । हिजोआज खाजाका रूपमा पनि यसको प्रयोग बढिरहेको छ । तिहार पर्वबाहेक विवाह, व्रतबन्ध, पूजाआजा, माघे सङ्क्रान्ति, तीज पर्वलगायतका विभिन्न पर्व र शुभकार्यमा यसको प्रयोग बढ्दो छ ।

चामलको पिठोलाई पकाएर मेसिनको सहायताले झिनिया बनाई सुकाएर तयार गर्ने गरिन्छ । विशेषतः पहिले पहिले तिहार पर्वका लागि मात्र बनाइने झिनिया हिजोआज भने अन्य समयमा पनि यसको व्यापार हुने गरेको पाइएको छ । घरायसी खाजाका रूपमा पनि झिनियालाई लिने गरिन्छ। -पुष्पाञ्जली एफएम